Borges ve Maria'nın Atlas'ı

Kelimelere gömdüm yüzümü. Kitaplaşmış kelimelere. Dün akşam Jorge Luis Borges ve Eşi Maria'nın serüven ağacından düşüp kalmış bir yaprak çıktı karşıma kitaplığımdan. Kitaplarımı ödünç vermek istemeyişimin temelinde geri gelmeyişlerinden ziyade onları ne zaman elime almak isteyeceğimin belirsizliği de yatıyor. Atlas'ın ilk sayfasını günlüğüme iliştiriyorum özenle. Yani yine gözümün önüne, elimin altına...

Prolog

Sanırım nedenlerin çoğulluğundan ilk söz eden John Stuart Mill ‘di. Bu kitaba ilişkin olarak her ikisi de aşikâr olan iki nedene işaret edebilirim. Birincisi Alberto Girri adında önde gelen bir Arjantinli şair. Yeryüzü üzerindeki şu hoş ikametimiz sırasında Maria Kodama ile ben birçok yöre gezip buralardan büyük tatlar derledik. Ve bu yerler bize birçok fotoğrafla birçok metin sundu. Nedenlerin ikincisi, yayıncı ve eleştirmen Enrigue Pezzoni bunları gördü: Girri ise onların birlikte harmanlanarak küçük çapta kaotik bir kitap oluşturabilecekleri görüşünü ortaya attı. İşte bu kitap, o kitap. Bu kitap, yalnızca fotoğraflarla örneklendirilmiş bir dizi metinden ya da metinlerce açıklanmış bir dizi fotoğraftan ibaret değil. Her bir bölüm bir sözcükler ve imgeler bileşimini de kendi bütünlüğünde somutlaştırmakta. Bilinmeyeni keşfetmek ne Sinbad’a, ne Kızıl Erik’e, ne de Kopernik’e özgü bir ayrıcalıktır. Herkes, her bir kişi bir kâşiftir aslında. Her bir kişi acılığı, tuzluluğu, içbükeyliği, düzlüğü, kabalığı, gökkuşağının yedi rengiyle alfabenin yirmi küsur harfini keşfederek başlar; çehreler, haritalar, hayvanlar ve yıldızlara doğru devam eder. Kuşkuyla, ya da inanla ve kendi bilgisizliğine ilişkin nerdeyse tam bir kesinlikle bitirir.

Maria Kodama ile ben, hepsi kendine özgü ayrımlara sahip, eşi emsali olmayan sesler, diller, alacakaranlıklar, kentler, bahçeler ve halklar bulmanın şaşkınlığını ve keyfini paylaştık. Bu sayfalar, hala devan eden bu uzun serüvenin anıtları olmayı dilemekte…

Jorge Luis Borges - Maria Kodama / Atlas